“Bazı gazetelerin tek kopyaları sadece bende. Kendime saklamak yanlış olurdu”
Yaklaşık 36 yıldan beri yaşamını İngiltere’de sürdüren Limnidili (Yeşilırmak) Makina Mühendisi Tözer Karafistan, bu ülkede yayınlanan Türkçe gazeteleri araştırdı ve kitaplaştırdı. Bir dönem basında da görev alan Karafistan, “Bazı gazetelerin tek kopyaları sadece bende, kendime saklamak olmazdı” diyerek 70 civarında yayını detaylı bilgilerle kitaba taşıdı.
“Yüz Ellinci Yılında İngiltere Türkçe Gazeteleri” adıyla geçtiğimiz günlerde basılan kitapta, 1800’lü yıllardan günümüze tüm gazeteler yanında bültenler, broşürler, dergi ve sürekli olmayan yayınlar da var. İngiltere’de Türkçe olarak yayınlanan her şey. Hatta birkaç internet gazetesi hakkında da kısa bilgiler yer alıyor.
1990’lı yıllarda İngiltere’deki Türkçe gazetelerde muhabir ve yönetici olarak da görev yapan Karafistan’ın önsözdeki ifadesine göre, arşivler, kişiler, yayıncılar, gazeteciler ve bulunabilen tüm kaynaklar kullanılarak yapılan araştırma yaklaşık 25 yıllık emek ürünü.
Kitapta, 1867’de yayınlanan ilk Türkçe gazete Muhbir’den, Kıbrıs Türk Toplum Merkezi’nin bir projesi olarak yola çıkan ve en uzun soluklu gazete olarak kayda geçen ünlü Londra Toplum Postası’na kadar bir çok gazeteyle ilgili künye bilgileri, alıntılar, yorumlar var. 1800’lü yıllarda yayınlanan ve günümüze tek sayıları ulaşan Kürdistan ve Abdülhamit, Kıbrıslı Türklerin çıkardığı ilk gazete Londra Türk Sesi araştırmada yer aldı. Hatta 1959’da yayınlanan Londra Türk Sesi’ne dönemin Türkiye Başbakanı Adnan Menderes’in ve Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu Başkanı Rauf Denkaş’ın kutlama mesajları da derlenenler arasında.
Bir dizi ilginç bilgi de var kitapta. Türkiye dışında ilk Türkçe gazete İngiltere’de yayınlanmış mesela. Bugün yüzbinlerce Kıbrıslı Türk’ün yaşadığı bu ülkeye ilk göç edenin 1936’de Nevvar Hikmet olduğu da satır aralarında yer alan bir diğer ilginç veri. London School’dan muhasebeci olarak mezun olan ve 1999’da hayatını kaybeden Hikmet, ilk olarak araştırmalara konu olmuş.
KKTC’de Söylem Matbaası tarafından basılan, kitabevlerine dağıtılan kitabın, ay sonunda açılacak Işık Kitabevi Kitap Fuarı’nda da tanıtılması bekleniyor.